Za lẽdscœ e imati ino tœ slofa u rousscwy, yacœ né yaco yasniti na tlé pitomwm.
MÉXYKATI.
Coreiny sœho slofa e *mēs- u »mésiti« + -yk-, z rozfoyem: *“piniti, gayiti” → “stati na méstcé” → “giti de”. Peruésno, prafilno bui u rousscwy boulo {mʲi͡eʃk-}, a ne {mɛʃk-}. Iz lẽdscoyui bouti se slofo gadaiõty za zuõc {ɛ}, mésto prafilnoho {i͡e}; u lẽdscwy bo: mieszkać. Prote, u daunéixix gerelax rousscuix dbaiemo i мѣшькати, z ѣ. U twm, u séuerscuix gofwrcax ѣ bez nagolosou e pitimo {ɛ~e}, ne {i͡e}. Slofo se moglo iti peruésno wd tacuix séuerscuix gofwroc, z nagolosom {meʃˈkɑtɪ}, a pac u inxix gofwrcax nagolos sta na sclad perfuy. Tomou, se slofo e, fédé, pitomo.
COXATI.
Za pitomwsty slofa, crwmy inxœho, moge cazati xiry znacwf i zẽbcwsty (“productivity”) slofotuorou. Cẽsto, u tyoudyœ slofa ne sõty zẽbcui i imõty odin znac. Ou slofa »coxati« ge u rousscwy sõty znacui: “leubiti leudinõ”, “péstiti, xofati ditẽ”, “péstiti, xofati, xoliti roslinui, sad, gorodinõ, douxinõ (“animals”), comaxui (na pr.: »coxati bcœlui«)”. Pro zẽbcwsty slofotuorou godîmo: coxast (ЕСУМ III, 63: коха́стий) “добре вирощений”, coxanik (tam ge) “paserb”, pricoxati “додатково виростити”, pricoxoc “приріст, приплід” (tam ge). ЕСУМ pisye: “розгляд слова як полонізму більш сумнівний”.
Tomou, se slofo e, fédé, pitomo.
DÕPA.
Se slofo e i u inxix slofénscuix mowfax. Crwmy toho, u rousscwy e ou yoho xirocè colo znacwf: “gõz, zad”, “léfuy bereg Dnéstra”, “pwd snopa”, “вид зачіски”, “(buily) Anchusa officinalis” – tacuy rozmay znacwf e nepitim slofam tyoudyuim.
Tomou, se slofo e, fédé, pitomo.
IZ NENADSCA.
Coreiny sœho slofa e *na-d- u slofax »naditi«, »nadéya«, do yacuix puitanny cyto pitomosti ne’ma. Slofo se e tuoryeno wd pricmetnika *nadyscu/надьскъ *“yacuy tẽgne do nadéyui”, wd starorousscoho déyeslofa »nadéti, déne na cyto/coho« “to put [hope] on something/somebody”, sebo »iz nenadsca« e peruésno *“from without/not relying [on something/somebody]” → “from unexpected”. U zuõcotuaré »iz nenadsca« ne’ma nicy nerousscoho. Tomou, z pitomuim corenem i pitomuimi blizkuimi slofami, se slofo e, fédé, pitomo.
CINITI.
Simy slofom rẽsnẽty ouge i d.-rous. pamẽtcui! Yaco ono moge bouti iz lẽdscoyui??!
CAT.
Roussca za déyeslofom »catati« znaie, crwmy znaca “fezti cyto crõglè”, i znac “biti” (http://hrinchenko.com/slovar/znachenie-slova/22381-kataty.html#show_point), wdcui, cerez znac “biti → mõciti”, muislifo (“логічно”) e i slofo »cat« “mõcitely”.
PAN.
Slofo se e wd daunéxœho *gu-pan-os (*gu- “gofẽdo, buic, corofa”), peruésno *“pastuiry gofẽda, buicwf i corwf” → *gupanu/*гъпанъ → *gpan/гпан → pan. Sebo, peruésno slofo se e tẽma pastuirsca, a pastuirstuo bé sered plemen rousscuix znano ne menxe wd plemen lẽdscuix. Crwmy toho, i na istuix skébléx (“на певних стадіях”) deyacœ zuocoménui bégõ (“бігли, протікали”) u dauninõ u rousscwy rwfno z lẽdscuimi (pro se pac¹); tomou, e gadati, i slofa deyacœ u »lino«-slofénscuix (“»західно«-слов’янських”) mogõty bouti spwlnui z rousscuimi.
SÜIDOC.
Pro pitomwsty sœho slofa’my ouge pisal inde.
SUERDLO.
Za lẽdscè se slofo imõty, fédé, za {dl}. Proto, {l} u rousscuix slofax pitomuix e coli u praslofénscwy bé *dl, a u seimy slofé bé praslofénscuy tuar ne +swyrdlo, a *swyrdylo, sebo *-d-yl-, a ne +-dl-. Ba, i u ougoslofénscuix (“південнослов’янських”), de prasl. *dl da (“дало”) /l/, u seimy slofé e /d/: bulg. свърдел, mcd. сврдел, sb.-x. сврдао/сврло/svrdao/svrdlo, sln. sveder. I daunyo-rousscuy tuar e свьрдьлъ, ne +свьрлъ/свьрло. Isce, u bélorousscwy: све́рдзел, i u rousscwy sõty tuarui: suerdel, suerdely (ЕСУМ V, 188: свердел, свердель) – prẽmo wd d.-rous. свьрдьлъ, свьрдьль. Crwmy toho, ЕСУМ nicy ne pisye pro lẽdscwsty sœho slofa, a prẽmo fede y (“його”) iz praslofénscoyui.
Tomou, se slofo e, fédé, pitomo.
SUAFOLYA, SUAFWLLIE.
Moge, se slofo i e iz lẽdscoyui. I use tacui, i deyacœ rousscœ gofwrcui znaiõty tuarui »cõsœ« (“куці~кусі, короткі, скорочені”), hi »suoho, suomou, süuim, moho, momou, muim” mésto »suoyoho, suoyemou, suoyuim, moyoho, moyemou, moyuim«. To, ci ouge »suafolya, suafwllie« e iz lẽdscoyui, abo né, menxmi (“принаймні”) i na pitomwm tlé tacuy tuar nicti (“виникнути, постати”) moge (“міг”).
¹ —
Ponadscui (“традиційно”), tuarui »nepownogolosœ« u rousscwy mowfé z /lo, ro/ pisiõty (“приписують”) lẽdscwy mowfé. Prote, deyacè isttie déne te tuerdyeinnie pwd sõmnéu. Tac, u gofwrcax ougo-linscuix (S. Nicolayœf i crẽg, 1995) *ú (ъ »silnuy«) e mowfleno rwzno wd *о, a u spolõcax -olo- (na pr.: zoloto, molot, xolod), e peruè -o- mowfleno rwfno hi *ú. Se cazie cyto »pownogolos« (-olo-, -oro-, -ele-, -ere-) bé stal ne prẽmo: prasl. *TolT- → rous. ToloT-, a cerez skébely **TuloT, sebo: 1) prasl. *TolT → 2) prarous. *TuloT → 3) *TúloT → 4) (d.-)rous. ToloT. Skébely 2) bé u lẽdscwy mowfé tuy ge: 1) prasl. *TolT → 2) pralẽd. *TuloT → 3) lẽd. TloT. Ose, na pricladé »zoloto«:
roussca:
- prasl. *zolto → 2) prarous. *zuloto → 3) rannyo-d.-rous. *zúloto → 4) d.-rous. zoloto;
lẽdsca:
- prasl. *zolto → 2) pralẽd. *zuloto → 3) (d.-)lẽd. zloto.
U lẽdscwy, *u u *zuloto pa (“пало, занепало”), dauxi »złoto«, u rousscwy ge golosca ta sta (“стала, перетворилася на”) »o«, dauxi »zoloto«. Prote, u daunix pamẽtcax, crwmy tuarwf »pownogolosuix« desimo i onui bez peruoho »o«. Pricladui (dif. Znadobui Srezneüscoho tou: http://oldrusdict.ru/dict.html#):
blona/блона = bolona
oblocu/облокъ = oboloc
brolo = borolo (dif. Srezn.: заброло; Ipat. ltp.)
ulody/влодь = uolody/володь
urobiy/вробии = horobeç, horobiy, horobey, horobely
scòuroda/сковрода = scòuoroda/сковорода
zloto/злото = zoloto/золото
клобокъ (*клобъкъ) “calculus, cameneç” = coloboc/колобок
plocati/плокати = polocati/полокати
ploniti/плонити = poloniti/полонити
plofiti/пловити, *plofina/пловина = polofiti/половити, polofina/половина (Srezn.: припловити, прѣпловлениѥ)
slomẽ/сломѧ = *solomẽ/*соломѧ
srom/сром = sorom/сором (Srezn.: исромотити, сромѧживый)
tlocti/тлочи = tolocti/толочи
troqüisce/троквище = toroqüisce/тороквище (d.-rous. torocu/торокъ “remeiny; bandage”, rous. toroc).
Coli mniti (“припустити, гадати, уявити”), cyto na skéblé 2) *u u (prasl. *TolT, *TorT →) *TuloT, *TuroT moge (“могло”) pasti (“занепасти”), na pitomwm tlé bo wn pered »pownuim« golosnuim tacui pa (“пав, занепав”; godi: sulogiti/съложити → slogiti/сложити → zlogiti), to i danœ uisye tuarui bez »pownogolosou« mogõty bouti célo muislifo pitomi. Imoférno, tacœ tuarui bẽ (“були”) u mowfé gifwy u naidaunyõ dobõ daunyorousscõ, i u lixycéx (“залишках”) truaxõ (“тривали”) do pisemnoyui dobui d.-rous., i, moge, »nepownogolosœ« tuarui nuiné u rousscwy mowfé – menxymi (“принаймні”) deyacœ – sõty tœ samœ iz daunix késwf prarousscuix, a ne iz lẽdscoyui. Imoférno, ouge u d.-rous. dobõ pisemnõ tacœ tuarui, yaco daunéixyœ wd »pownogolosuix«, loucẽ (“набули, дістали”) plocyõ (“стиль”) ci rwfeny (“рівень → регістр”) uisxœyui mowfui i ménẽ (“позначали”) tẽmui wduolocynœ (“абстрактні”). Do tacuix tuarwf sered *TerT → *TyreT (*y = ь) → TreT, moge, tẽgne i slofo »treba«, zo znacom wduolocynuim “necessary” proti znacou récynomou (“конкретному”) u tuaré »tereba« “cistyeinnie, corceuannie”, i, moge, u tuaréx »predstafiti«, »predoc« tocyto.
